İlk Türk kadın opera sanatçısı Semiha Berksoy şüphesiz Cumhuriyet dönemi sanat tarihinin en önemli isimlerinin başında geliyor. İlk Türk kadın opera sanatçısı olan Semiha Berksoy, 19 Haziran 1934 tarihinde, Atatürk tarafından sesi takdir edilerek, ilk Türk Opera Temsili olan; "Özsoy'da" Ayşim başrolünü temsil etmiştir.
SEMİHA BERKSOY KİMDİR?
1910 doğumlu Semiha Berksoy'un annesi Fatma Saime ressam, babası Ziya Cenap Berksoy şairdir. Sanatçı, ses ve güzel sanatlar yeteneğini babasından almıştır.
Ankara Devlet Operası baş artisti,yüksek dramatik soprano, ressam ve tiyatro sanatçısı olan Semiha Berksoy aynı zamanda 1935 Mezardan Gelen Mektup Hikayesinin yazarıdır. Semiha Berksoy İstanbul Konservatuvarı Güzel Sanatlar Akademisi, Namık İsmail Atölyesi ve Tiyatro Okulunda tahsil görmüştür. Sanatçı, ilk kez İstanbul Şehir Tiyatrosunda sesiyle üne kavuşmuş; Türk ve Avrupa Operetlerinde oynamıştır.
19 Haziran 1934 tarihinde,Atatürk tarafından sesi takdir edilerek,ilk Türk Opera Temsili olan; "Özsoy'da" Ayşim başrolünü temsil etmiştir.Devletten burs alarak Berlin Devlet Yüksek Müzik Akademisi Opera bölümünü 1939 yılında birincilikle bitirmiştir.
22 Haziran 1939'da Richard Strauss'un 75.Doğum Yılı festivalinde, Berlin Akademisi Eski Apollon operasında, Richard Strauss'un Ariadne auf Naxos operasında "Ariadne"başrolünü oynamıştır.Bu temsilde Avrupa'da ilk çıkan Türk Opera Primadonnası ünvanını kazanmıştır.
1940 yılında (Ankara Devlet Konservatuvarı Konser Salonunda) Cumhurbaşkanı İnönü'nün karşısında, Riyaseti Cumhur Senfoni Orkestrası eşliğinde, Şef Dr. Emil Preatoriuss idaresinde,Richard Wagner operalarında , Lohengrin'den Elsa'nın Rüyası, Tanrı Hauser'den Elisabeth'in Duası, Tristan und Isolde operasından;Isolde'nin Aşk Ölümünü taganni etmiştir. O tarihte , Devlet Konservatuvarında opera I.sınıf öğrencileri vardır.Karl Ebert'in nihayet operaya başlayabilirim demesi üzerine, İnönü tarafından kabul edilerek tebrik edilen Semiha Berksoy ; Tosca Operasını istemesi üzerine, İnönü Tosca'nın temsilini buyurmuştur.Nisan 1941 tarihinde Karl Ebert yönetiminde, Tosca ve Butterfly ilk profesyonel Avrupa temsili olarak Ankara Halk Evi'nde oynanmıştır.Karl Ebert bunun üzerine,opera stüdyosunu kurmuş ve iki profesyonel opera sanatçısı olarak Semiha Berksoy ile Nurullah Taşkıran'ı göstermiştir. Semiha Berksoy 1946'da Karl Ebert'in reji asistanı olarak görevlendirilmiş ve Doktorlar Kongresi'nde tekrar Butterfly'ı temsil etmiştir.
1950'de açılan Devlet Operasına, Semiha Berksoy solist olarak atanmıştır.
1951 opera sezonunda, temsil edilen Tiefland Çukurova Operası'nda başrol "Marta'yı"oynayan Semiha Berksoy, ses uzmanı A.Lombardie başta olmak üzere diğer uzmanlar tarafından devlet operası kadrosunda "Birinci Sınıf Dramatik Soprano"olarak belirlenmiştir.Opera kadrosu bu kurul tarafından yazılarak şu şekilde tespit edilmiştir.
1952 sezonunda sanançıya,Karl Ebert tarafından Lv.Beethoven'nın Fidelio Operası'nda dramatik soprano Leonore başrolü verilmiştir.
1961yılında opera rejisörü Ferudun Altuna yönetiminde; Hensel und Gratel Operası'nın prömiyerinde "Hexe"başrolünü temsil etmiş ayrıca bu prömiyerde Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'de bulunmuştur.
1963 yılındaki opera sezonunda, Kültür Bakanlığı 30.Sanat Yılı Jübilesini dünya çapında kutlamıştır.Bütün sefaretler ve Dışişleri Bakanı bu galada hazır bulunmuştur.Bu galada Semiha Berksoy, Verdi'nin II.Trovatore Operası'nda meşhur "Azucena"rolünü büyük dramatik sesi ve oyunu ile canlandırmıştır.Daha sonra aynı yıl içinde Ankara'dan kendisine bir daire almıştır.
1966 tarihinde çıkan personel kanunu ile tekrar "Baş Artist" olmuş, 1972' de 1/4'ünden Baş Artist olarak kendi arzusuyla operadan emekliye ayrılmıştır.
Semiha Berksoy aynı zamanda Devlet Tiyatrosundaki dramatik oyunlarda sayısız roller oynamıştır.
1934 Türk Kadınına Seçme ve Seçilme Hakkının 50. Yılı olan 1984 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı arafından, kamu sektöründe görev alan İLK KADIN OPERA SANATÇISI olarak; "ATATÜRK OPERA ÖDÜLÜ'NÜ" ALMIŞTIR.
Resim Sergileri
1961 Dil Tarih Fakültesinde resim ödülü,
1969 Berlin'de Lutzovhaus'da büyük resim sergisi açmış,afişleri Berlin sokaklarına asılmış ve resimleri Fenomenal olarak değerlendirilmiştir.
1972 Paris (aynı eleştiri),
1974 Ankara, 1995 New York,resimleri sergilenmiştir.
Semiha Berksoy ,sanat hayatını yapmış olduğu portrelerle ve yazmış olduğu sürrealist hikayelerle yansıtmıştır.Filmci Kutluğ Ataman'ın sanatçı Semiha Berksoy'un bu sanat hayatını anlattığı filmin adı Kutluğ Ataman's Semiha B.Unplugged'dır.Bu film bütün dünyada oynamakta olup, dünya çapında Avrupa yüksek kültür seviyesinde sükse yaptığı yazılmıştır.Bu film Luxemburg'da Manifestaya davet edi,lmiş, Milano'da Trusardi Scala Salonunda ve ayrıca Berlin'de Haus der Kulturen Der Welt'de oynamış ve şöyle bir eleştiri almıştır; Exzentrische Türkisch Opemdiva und Schauspielerin (alışılmamışın dışında opera divası ve tiyatro sanatçısı)
Semiha Berksoy 1 Ekim 1997 yılında, Bonn'dan gelen ve ekte sunduğumuz bir takdir mektubu almıştır.Bu mektup, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğüne incelenmek üzere sunulmuştur.
1997 BIENALE İSTANBUL
SEMİHA BERKSOY'un resimleri, AYA İRİNİ'de sergileniyor.
Yaşamını anlatan film, "Semiha B. Unplugged "DARPHANE'de sergileniyor,
KUTLU ATAMAN
1998 MANIFESTA II LUXEMBOURG BIENALİ.
• Sayın Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel tarafından devlet sanatçısı ünvanı ile berat ve şilt almak üzere Semiha Berksoy; 12 Aralık 1998 Cumartesi günü saat 11.00 de, Cumhurbaşkanlığı Köşkü'ne davet edilmiş bulunmaktadır. Türk Devletinin bağışladığı bu en yüksek takdir ödülünü şükranla alacaktır.
1998 MİLANO ALLA SCALA TRUSSARDI ÖZEL GÖSTERİSİ "Semiha B.Unplugged" film
1999 NEW YORK LINCOLN CENTER FESTİVALİ
REJİ: ROBERT WILSON
OYUN: THE DAYS BEFORE (Önceki Günler)
TURNELER: Madrid,Porto Uluslararası Tiyatro Festivali
2000 İSTANBUL - SANTIAGO ULUSLARARASI TİYATRO FESTİVALİ
2000 KUNSTMUSEUM BONN "ZEITWENDEN"
"SEMİHA BERKSOY SCHLAFZİMMER" VE ÇARŞAF RESİMLER YAĞLI BOYA KUNSTMUSEUM WIEN "ZEITWENDEN"
7 KASIM 2000 T.C KÜLTÜR BAKANI SAYIN İSTEMİHAN TALAY'IN HİMAYESİNDE, SEMİHA BERKSOY 72.SANAT YILI KUTLAMASI.
DEVLET OPERA BALESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
İZMİR DEVLET OPERA VE BALESİ
FIDELIO
HABERTURK
